ABS ya da ABS fren sistemi olarak da bilinen mekanizmadır. Açılımı: Anti-lock Braking System’dir. Tam açılımının Türkçesi Kilitlenme Karşıtı Frenleme Sistemidir. Aşırı yük altında ya da aşırı hızlıyken fren sistemi tekerleklerde istenen etkiyi vermeyebilir. Özellikle de tekerleklerin kilitlenmesine neden olabilir. Bu da çok tehlikeli durumlara yol açabilir. ABS sistemi işte böyle durumlarda devreye girmek üzere geliştirilmiş bir sistemdir.
ABS nasıl çalışır?
Fren yapıldığı sırada kaygan zeminden ya da aşırı hızdan kaynaklanan tekerleklerin devir sayısındaki değişim anında kontrol altına alınır. Fren basıncı düşürülür ve kilitlenme önlenir.
ABS ne işe yarar?
Fren sisteminin kilitlenmesini önleyerek fren mesafesinin kısalmasını sağlar. Böylece direksiyon hakimiyeti artar.
Fren kilitlenmesi nedir?
Aracın tekerlekleri kaygan zeminde ya da aşırı hızla seyrederken aniden frene basıldığında kilitlenebilir. Bu durumda aslında aracın hızına göre tekerleğin dönme hızı yavaşlamıştır. Buna kilitlenme denir. ABS’Nin temel işlevi de bu durumu engellemek ya da azaltmaktır. Burada temel fizik kanunlarının ötesine geçmenin çok kolay olmadığını eklemek gerekir. Zira ABS doğa koşullarında en iyi sonucu elde etmek üzere geliştirilmiş olsa da mucize yaratamaz.
Arkadan İtiş Nedir?
Gücün arka tekerleklere iletildiği bir ana sistem söz konusudur. Arkadan itişli araçlarda güç arka tekerleklerde iken ön tekerleklerin aracı yönlendirdiği bir düzenek vardır. Otomobil tarihinde ilk araçlar arkadan itişli olarak üretilmiştir. Önden çekiş sistemi daha sonra ortaya çıkmıştır. Ancak günümüzde özellikle düşük maliyet nedeniyle önden çekişli araç sayısı arkadan itişli araçlara göre çok daha fazladır.
Arkadan itişli araçlarda çalışma prensibi şöyledir: Motorun ürettiği güç, çeşitli aktarma organlarıyla arka tekerleklere veren bir sisteme söz konusudur. Motorun ürettiği güç, önce vites kutusuna orandan şafta, ardından difansiyel aracılığıyla tekerleklere ve yere verilir.
Arkadan İtişli Araçların Performansı Nasıldır?
Arakadan itişli otomobillerde motor gücü yeterli değilse bu, uzun güç yolculuğu nedeniyle performansı olumsuz etkilenebilir. Ancak zaten bu sistem, günümüzde motor gücünün oldukça fazla olduğu araçlarda kullanılmaktadır.
Arkadan itişli otomobillerde kalkış anında güç transferi arkaya doğru olduğu için patinaj çekme durumu daha azdır. Yine arkadan itişli otomobiller önden çekişli otomobillere göre daha çabuk hızlanabilirler.
Otomobillerin geçmiş yıllarda daha çok arkadan itişli olduğunu biliyoruz. Otomotiv endüstrisinin daha ekonomik üretim maliyetleriyle araç üretme istekleri önden çekişli araç sayısının artmasına neden oldu. Ancak bugün Phorsche gibi araçlarda hala arakadan itiş sistemi kullanılıyor.
Beygir Gücü Nedir?
İngilizce, Common Direct Turbo İnjektion kelimelerinin baş harflerinden oluşan CDTI, bir motor teknolojisidir. Dizel motorlarda kullanılmak üzere geliştirilen bu motor teknolojisi özellikle yakıt tüketimini optimize etmeyi amaçlar.
1.3 litre motor hacmi ile 3.0 litre motor hacmi için kullanılan CDTI teknolojisi, Opel marka araçlarda görülür. Yüksek jenerasyon dizel motor olarak da tanımlanabilen CDTI motorlar, yakıt tasarrufunu en iyi seviyede tutar. Ayrıca 3.0 litre hacimli bir araçta yakıt tüketimi ile performansı en iyi seviyede optimize edebilmesidir. Tork seviyesini belirli bir çizgide tutabildiği için aracın düşük devirde bile aynı performansı korumasına destek olur.
Buji Nedir?
Buji, yanma odasındaki yakıt ve hava karışımını kıvılcım çıkararak ateşleyen parçadır.
Motorun hareket enerjisine ulaşabilmesi için yakıtın ateşlenmesi gerekir. İçten yanmalı motorlarda yakıtı ateşleyen parçaya buji denir. Bir buji, elektrik bağlantı ucu, izolatör, bağlantı gövdesi ve elektrotlardan oluşur. Bujinin parçaları, onun ateşlemeyi güvenli bir biçimde sağlamasına yardım eder. Motordaki buji sayısı silindir adediyle orantılıdır. Bujinin iyi çalışması, elektrotların bir birine olan mesafesine ve temizliğine bağlıdır.
Buji ne işe yarar?
Buji, içten yanmalı motorlarda ateşlemeyi sağlar. Yakıt ve hava sıkıştırılarak yukarı çıktığında şase elektrodu ile buji arasındaki kıvılcım tutuşmayı sağlar. Ayrıca bujinin bir parçası olan izolatör, ateşlenme sırasında oluşan yüksek ısıyı dışarı atar. Yani bujinin ateşleme ve soğutma gibi iki önemli görevi vardır.
CDTI Nedir?
İngilizce, Common Direct Turbo İnjektion kelimelerinin baş harflerinden oluşan CDTI, bir motor teknolojisidir. Dizel motorlarda kullanılmak üzere geliştirilen bu motor teknolojisi özellikle yakıt tüketimini optimize etmeyi amaçlar.
1.3 litre motor hacmi ile 3.0 litre motor hacmi için kullanılan CDTI teknolojisi, Opel marka araçlarda görülür. Yüksek jenerasyon dizel motor olarak da tanımlanabilen CDTI motorlar, yakıt tasarrufunu en iyi seviyede tutar. Ayrıca 3.0 litre hacimli bir araçta yakıt tüketimi ile performansı en iyi seviyede optimize edebilmesidir. Tork seviyesini belirli bir çizgide tutabildiği için aracın düşük devirde bile aynı performansı korumasına destek olur.
CRDI Nedir?
Tam açılımı ingilizce Comman Rail Diesel İntercooler olan ve dizel püskürtme sistemiyle çalışan bir motor türüdür. CRDI anlamı ise tutuculu püskürtme şeklinde tanımlanabilir. Zira bu motorlar egzoz gazı emisyonu prensibiyle çalışır. Ancak klasik emisyon sistemlerinden farklı olarak direkt tahrik sistemi yerine basınç oluşumu ile püskürtme birbirinden ayrılmaktadır. Burada oluşan yüksek basıncı elektronik yapı devir gücüne göre kullanır.
Hangi Marka Araçlarda CRDI Motor Var?
Günümüzde özellikle Hyundai ve Kia marka araçlarda CRDI motor kullanılmaktadır.
Son yıllarda motor teknolojisinde ayrıştırıcı olan değer, daha az yakıt tüketen, daha çevreci ve daha yüksek performanslı araçlar elde etmekle ilgilidir. Otomotiv endüstrisi AR-GE çalışmalarını bu üç ihtiyacı en iyi şekilde optimize edecek biçimde geliştirmeye odaklıyor. CRDI motor teknolojisi de bu amaçla geliştirilmiş bir sistem sunar. Çünkü yakıtı mümkün olan en mükemmel şekilde motora püskürten sistem hem yakıt tüketimini azaltır hem de çevreye zarar veren gazların emisyonunu azaltır.
Teknik Özellik
CRDI motorlarda yakıt direkt olarak motora püskürtülmez. Motor devrine göre yakıt püskürtülür.
CVT Nedir?
CVT kısaltmasının açılımı Continuously Vriable Transmission şeklindedir. Anlamı ise sürekli değişken olabilen hareket yeteneğidir. Adından anlaşılacağı üzere bu sistem, vites geçişlerine hazır bir seri hareket yapısına işaret eder.
Scooterlarda bulunan CVT şanzıman, “çevir ve git” şeklinde de tanımlanıyor. Gerçekten de bu sistem, kullanıcısına çok pratik bir kullanım avantajı sunarken vites geçişlerini seri bir biçimde yapabiliyor. Önce motosikletlerde kullanılan CVT şanzıman, kısa süre sonra otomobillerde özlelikle de spor otomobillerde kullanılmaya başlandı. Günümüzde Ford, Nissan, Honda, Volvo gibi markaların özellikle SUV ve coupe modellerinde CVT vites yapısı görülebilir.
Teknik olarak şanzıman yapısında bulunan dişliler CVT şanzımanda bulunmuyor. Bu nedenle de sarsıntı olmadan devir artar. Şanzımanın yapısı “V” şeklindeki bir kasnağa benzer. Bu kasnak çift katlıdır. Yalıt tüketimi ile performansı en iyi optimize eden şanzıman yapılarından biri olan CVT, Hidrodinamik, Hidrostatik, Çekme Güç tahrikli, Düz Kauçuk Kayışlı, Zincir Tahrikli şeklinde sınıflandırılır.
D4D Nedir?
Toyota markasının geliştirdiği bir motor teknolojisidir. Marka 4 silindirli dizel motorlarda D4D sistemini kullanır. Ekonomik yakıt tüketimi esasına dayanan D4D sistemi, karbondioksit emisyonunu da azaltmayı hedefler. Dolayısıyla markanın dizel araçlarda mümkün olduğunca ekonomik yakıt tüketimini elde etmek amacıyla geliştirdiği bir motor teknolojisidir.
DCT Nedir?
Otomatik şanzıman tiplerinden biridir. Tam açılımı Dual Clutch Transmission olan DTC, bir çeşit hızlı kavramalı şanzıman sistemidir.
Otomatik şanzıman, sürücüye vites değiştirme ve debriyaj pedalı kullanma gibi zahmetler olmaksızın konforlu bir sürüş sunar. Ancak bu sistem, genellikle sürücünün kontrolünden biraz uzak bir sürüş algısı yaratır. Çünkü otomatik şanzımanın sürücünün hızlanma ve yavaşlama tepkileri algılaması sıralı sisteme göre yani manuel şanzımana göre uzun sürer. Bu da hem, performansı olumsuz etkiler hem de aracın daha çok yakıt harcamasına neden olur. Söz konusu eksiler, otomatik şanzıman sisteminde yıllar süren çalışmalarla bazı teknik gelişmelerin sağlanmasına neden olmuştur. Bunlardan biri de DCT şanzımandır.
DCT, vites geçişlerinin çok daha seri ve pürüzsüz olmasını sağlar. Dolayısıyla düz vitesli bir araçla otomatik vitesli bir araç arasındaki performans ve yakıt kaybı açığını en aza indirir.
Debriyaj Nedir Nasıl Çalışır ?
Motorla vites arasındaki iletişimi keserek vites değiştirmeye olanak veren parçadır. Diğer adı kavrama olan debriyaj, hareket eden parçaların hareketini başka bir noktaya iletmek ya da aradaki bağlantıyı kesmek üzere çalışır.
Debriyaj Nerede Konumlanır?
Motorla vites kutusu arasında krank mili ekseninde konumlanır.
Debriyajın temel işlevi, motorun hareket enerjisini vites kutusuna aktarmak ya da ikisi arasındaki ilişkiyi kesmektir. Bunu şöyle özetleyebiliriz.
- Motor çalışır vaziyetteyken debriyaj pedalına basılırsa hareket motordan vites kutusuna geçer. Bu da vites geçişi yapmaya olanak verir.
- Motor çalışmazken ve vites durumundayken debriyaj pedalına basılırsa motorun çalışması sağlanır.
Debriyaj Pedalı Nedir?
Motorlu taşıtlarda aracın vites sistemini harekete geçirip, istenen eylemin uygulanmasını sağlayan pedaldır. Düz vitesli yani manuel şanzıman sistemine sahip araçlarda debriyaj pedalı bulunurken otomatik vitesli araçlarda bulunmaz. Triptonik vites sistemine sahip araçlarda ise debriyaj pedalı bulunur ve isteğe bağlı olarak kullanılır.
Debriyaj, aracın kavrama ihtiyacını karşılar. Bu kavrama işlemi manuel şanzıman yapısındaki araçlarda debriyaj pedalı kullanılarak sürücü tarafından yapılır.
Debriyaj pedalına basılarak vites değiştirilir. Vitesteki değişimin motora iletilmesi için gereken aksiyon debriyaj sistemiyle alırken bu aksiyon için ilk adım da debriyaj pedalı ile alınır.
Manuel vitesli araçlarda en soldaki pedal, debriyaj pedalıdır. Otomatik vitesli şanzıman sistemine sahip olan araçlarda debriyaj fiziki olarak görünmez ancak sistemde mevcuttur.
Diferansiyel Nedir?
Bir motorlu araçta, iki teker arasındaki devir dengesini sağlayan parçaya diferansiyel denir.
Diferansiyel, ne kadar dengeli olursa, aracın özellikle virajlarda güvenli sürüş sunması da o kadar mümkün olur. Virajlarda iç tekerin dış tekerden daha yavan dönmesini ve bu oranın en doğru şekilde optimize edilmesini sağlayan diferansiyel, ata arabalarında ya da el arabalarında olmadığı için bunlar virajlarda çok zorlanırlar.
Diferansiyel denilen parçanın işlevini anlamak için biraz fizik bilmek gerekir. Zira, diferansiyelin işlevinin tamamen fizik kurallarıyla ilgili bir açıklaması vardır. Özellikle viraj alırken aracın yay çizerek yolun akışına uymasını sağlayan parçaya diferansiyel denir. Şöyle ki: Otomobil virajı alırken izleyeceği dairesel yolda içte kalan tekerleklerin daha az, dıştakilerin daha fazla mesafe kat etmesi gerekir. Bu durumda aynı araçtaki ve aynı aks üzerindeki tekerleklerin farklı hızlarla dönmesini sağlayan araca diferansiyel denir.
Direksiyon Nedir?
Bir motorlu taşıtta olmazsa olmaz parçalardan biridir direksiyon. Hatta motorsuz taşıtların pek çoğunda da direksiyon bulunur. Peki, net bir tanımla direksiyon nedir?
Direksiyonu en basit şekilde bir yönelteç olarak tanımlayabiliriz. Zira direksiyon, aracı istenen yöne çevirmeye yardımcı olan bir dizi parçanın oluşturduğu sistemi yöneten araçtır.
Tekerleklerle direksiyon arasındaki iletişim bir mil ile sağlanır.Direksiyon mili üzerinde dişli bir çubuk bulunur. Bu çubuk ya da milin hareketi ile dişli çark döner, dişli çarkın hareketi de tekerlekleri yönlendirir.
Direksiyonun parçaları nelerdir?
direksiyon simidi, direksiyon mili, direksiyon dişli kutusu, direksiyon amortisörü, rotlar ve rot başları, eğer hidrolik direksiyonsa hidrolik pompası, direksiyon mafsalı ve avere kol gibi parçalardan oluşur.
Rot ayarı ve direksiyon ilişkisi
Sıklıkla duyulan rot ayarı aslında direksiyonun tekerlekleri doğru açıyla çevirmesi ile ilgilidir. Dönüş esnasında iç tekerleklerin daha dar ve dış tekerleklerin daha geniş bir açıyla dönmelerini sağlayacak bir düzenek gerekir. Bu düzen bozulursa aracın rot ayarının yapılması gerekir. Çünkü bu durumda, direksiyonun tekerleklere ilettiği enerji akışında bir sorun var demektir.
Hidrolik direksiyon nedir?
Son yıllarda hidrolik direksiyon sayısı arttı. Hidrolik direksiyonların popülaritesinin altında özellikle viraj alırken hissedilen hafiflik duygusudur. Zira, hidrolik sistem, direksiyonu sürücüyü yormadan çevirmeye yardım eder. Bu sistemde yağ pompalanarak tahrik sistemine etki eder.
Dört Tekerden Çekiş Nedir?
Güç tekerleklere ulaştıktan sonra tekerlekler aracı çekmeye başlar. Burada da aracın çekiş sistemi devreye girer. En dengeli ve güçlü çekiş ise dört tekerden çekiş sistemiyle elde edilir.
Motorlu taşıtlarda birden çok çekiş sistemi çeşidi kullanılır. Aracın kullanım amacına ve büyüklüğüne göre değişen çekiş sistemleri genellikle yakıt tüketimine ve performansına da etki ederler. Bu sistemlerden biri de 4X4 adıyla bilinen 4 çekerdir. Peki, 4X4 ne demek?
4X4 Prensibi
Aracın motor gücünün dört tekere birden aynı anda eşit olarak iletilebildiği sistemdir.
İlk 4 Çeker Araba
4 çeker sistemin ilk kullanıldığı araç, 1905 model bir Lotil’dir.
Bütün 4 çekerler aynı mı?
4X4 araçlar kendi içinde gruplandırılırlar. Örneğin bazılarında 4 çeker sistem isteğe bağlı olarak devreye girer. Bazılarında ise daimi olarak 4 çeker sistem kullanılır. Duruma göre kendi harekete geçen dört çeker sistemler de vardır.
4X4 Neden Çok Tercih Ediliyor?
Aslında zorlu arazi şartları için üretilen 4 çeker sistemli araçlar şehir içinde de çok tercih ediliyorlar. Bu popülaritenin temelinde bu araçların heybetli görünümü var. Söz konusu heybetli araçları şehir içinde kullanma ihtiyacının en iyi cevabı ise giderek daha fazla markada gördüğümüz SUV araçlardır. 4X4 sistemler, arazide yola daha iyi tutunma, virajı güvenli alma, buzlu zeminde güvenli sürüş avantajı sunarlar.
DSG Nedir?
DSG, çift kavramalı şanzıman olarak da bilinir. Şanzıman sisteminin bir versiyonudur. DSG kısaltmasının açılımı ise Direct Shif Gearbox şeklindedir.
Otomatik vitesli araçlarda vites geçişi biraz yavaş olabilir. Bu da aracın performansına etki eder. Ayrıca gereksiz gaza yüklenme sonucu yakıt tüketimi de artar. Bu duruma çözüm üretmek amacıyla otomotiv endüstrisi, DSG yani çift kavramalı şanzıman sistemini geliştirmiştir. Bu ihtiyaçtan doğan DSG sistemi, vites geçişinin daha seri olmasını sağlar. DSG şanzıman, otomotiv tarihinde ilk kez Volkswagen markası tarafından kullanılmıştır.
DSG şanzımanlı bir araç kullanırken vites değiştirmemenin konforunu yaşamakla birlikte sıralı tip şanzıman sistemindeki kadar seri ve pürüzsüz vites geçişi yaşayabilirsiniz.
Dualogic Nedir?
Fiat markasının geliştirdiği bir triptonik vites türüdür. Bu nedenle dualogic şanzıman yapısı daha çok Fiat marka araçlarda görülür. Dualogic, bir çeşit yarı otomatik şanzıman olarak da tanımlanabilir. Bu yapıda, araç hem manuel hem de otomatik modda kullanılabilir. Vites gövdesi üzerinde A= otomatik ve M= Manuel seçenekleri vardır.
Düz Vites Nedir?
Manuel şanzıman ya da düz vites seçeneği, otomotiv tarihinde en geniş kullanım alanına sahip olan ve hemen her markanın tüketiciye sunduğu şanzıman tipidir. Sürücünün aracın hareketlerine daha fazla hakim olduğu bir sürüş deneyimi sunar. Sıkışık trafikte yorucu olsa da bazı sürücüler, bu keyfi yaşamak üzere, özellikle düz vites seçeneğini tercih ederler. Peki, düz vites nedir, manuel şanzıman nasıl çalışır, düz vitesle otomatik vitesin farkı nedir…
Düz Vitesin Teknik Tanımı
Bu yapıda, debriyaj, fren ve gaz pedalının bulunduğu vites geçişlerinde debriyajın etkin olduğu bir sistem söz konusudur. Vites değiştirmek için önce debriyaj pedalına basmak ve vites dişlerini ayırmak gerekir. Başka bir deyişle debriyaj basılı iken uygun olan vites seçilir. Bundan sonra da yumuşak bir hareketle debriyaj bırakılır. Düz vitesli araç kullanımında sürücüleri zorlayan etkenlerden biri debriyajın kavrama noktasına alışmaktır. Genellikle bir araçtan diğerine değişen bu kavrama noktası ile ilgili çok pratik yapılara seri bir kalkış elde edilir.
4 ileri, 5 ileri, 6 ileri ve 7 ileri vitesli şanzımanlar günümüz araçlarında görülebilmektedir.
Düz Vitesli Araç Kullanımı
Düz vitesli araçlarda devir gücüne göre işleyen bir sistem vardır. Yüksek devirde araç fazla enerjiye ihtiyaç duyar ve daha fazla yakıt harcar. Aşırı düşük devirde çalışırsa da stop etme durumu yaşanabilir. Bu nedenle sürücünün motoru zorlamadan deviri kademeli şekilde arttırmayı öğrenmesi önemli bir ayrıntıdır.
Düz Vitesle Otomatik Vitesin Farkı
Düz vitesli araçlarda bir debriyaj pedalı bulunurken otomatik vitesli araçlarda sadece fren ve gaz pedalı bulunur. Sürücü düz vitesten farklı olarak vites değiştirmez.
Easytonic Nedir?
Easytronic şanzıman, son yıllarda geliştirilmiş özel bir şanzıman sistemidir. Aslında bu sistem için otomatik hale getirilmiş manuel şanzıman demek de yanlış olmaz. Opel markasının ilk kez denediği bu sistem, Opel marka araçlarla adeta özdeşleşmiştir.
Yarı otomatik vites türlerinden biridir. Ayırıcının elektrik gücüyle çalıştığı bu sistemde, vites geçişi otomatik olarak yapılsa da geçişler sürücü tarafından hissedilir.
Easytronic şanzıman, tek kavramalı bir vites kutusuna sahiptir. Burada kavrama ve vites değişimi elektronik olarak yapılır. Aracı hem manuel mod ile hem de otomatik olarak kullanmaya olanak verir. Tam otomatik şanzımanlı araçların sunduğu konforun biraz gerisinde kalsa da yakıt tasarrufu konusunda daha başarılı olduğu söylenebilir.
Ecoboost Nedir?
Yüksek verimlilik elde ederken düşük karbondioksit salanımı ile hem çevreci hem de performanslı olmayı amaçlayan bir motor teknolojisidir. Düşük hacimle yakıt ekonomisi sunarken iyi performans elde edilen bu motorlar, ilk kez Ford Motor Company tarafından geliştirildi.
Ecoboost Motorların Çalışma Prensibi Nasıldır?
Düşük devirlerde elde edilen tork gücünü üst devirlere de taşıyan Ecoboost motor sistemi, daha az yakıt tüketirken daha iyi performans elde edebiliyor. Ecoboost çift kam mili zamanlamasını turbo şarj ile birleştiriyor.
Bu motor tipinin en önemli özelliği, alışılmış motorların demir blog yapısı yerine hafif ve esnek alüminyum alaşım kullanımıdır.
Ecu Nedir?
ECU, İngilizce Electronic Control Unit sözcüklerinin kısaltması olanaraç elektronik kontrol sistemidir. Bir akıllı telefondan biraz daha büyük olan bu ünite, motorlu taşıtlar için son derece önemli bir işleve sahiptir.
Bir çeşit bilgisayar olan ECU, güçlü bir mikroişlemciye sahiptir. Püskürtülmesi gereken yakıt mikranı ve ateşleme zamanını ECU belirler. Bu zamanlamayı mükemmel şekilde yapabilmek için araçtan gelen tüm sinyalleri değerlendirir.
Mikroişlemcisi nedeniyle motor beyni olarak da tanımlanan ECU, bir motorlu taşıtın en önemli parçalarından biridir. Motorlu taşıtın farklı ünitelerinden gelen sesleri değerlendiren ve gerekli uyarıları yapmak üzere çalışan sisteme ECU denir.
Bir otomobili güvenli bir biçimde kullanmak ve ondan gerçekten performans elde etmek için onun tüm verilerini dikkatle, anlık olarak değerlendirmek önemli. İşte ECU denilen otomobilin beyni, adeta sinirlerden gelen uyarıları değerlendiren beyin gibi çalışıyor.
ECU, çalışırken vites kolunun konumu, hava basıncı, araç hızı, batarya voltajı, piston konumu, soğutma suyunun ısısı gibi birden çok bilgiyi değerlendirir.
EDC Şanzıman Nedir?
EDC Şanzıman, bir çeşit yarı otomatik şanzıman türüdür. Renault markasının geliştirdiği bu yarı otomatik sistemde 6 ileri vites söz konusudur. İkili kavrama sistemi ile çalışan EDC şanzımanda ilk kavrama 1, 3, ve 5 ileri, ikinci kavrama da 2,4 ve 6 ileri için çalışır.
Manuel vitesli araçlarda tork konventörü aracın hangi güçle devam edeceğini belirler. Ancak yarı otomatik vites yapısında ve EDC şanzımanlı araçlarda tork konventörü bulunmaz. Çünkü şanzımanın kendisi motordan aldığı güce göre vites değişimini yapar. Burada şanzıman otomatik olarak, yol şartları, sürücünün uyguladığı gaz ve motorun gücünü optimize ederek doğru vitesi seçer. Vites geçişini de en az sarsıntı ile tamamlar.
Çalışma prensibi şöyle özetlenebilir: Şanzıman dişlileri senkromeçlerle birbirine geçer. Her biri bir kavramaya bağlı olan ve iki adet kamalı mil üzerinde hareket eden bu dişliler, sistemin işlemcisinden gelen komutla yönlendirilirler. Dişlilerden biri istenen kavramada iken diğeri bir üst kavramada bekler. Bu da sarsıntısız geçişi kolaylaştırır.
Vites gövdesi üzerindeki “+” işareti manuel olarak vites arttırmak içindir. Yine vites gövdesi üzerindeki “-” işareti manuel olarak vites düşürmek için kullanılır. Otomatik vitesli diğer araçlarda olduğu gibi EDC şanzımanlı bir otomobilde de “P” işareti park, “R” işareti geri vites, “N” boş vites anlamına gelir.
Egzoz Nedir?
Egzoz, bir motorlu taşıtın en önemli parçaları arasındadır. Egzoz olmaksızın içten yanmalı motor prensibi düşünülemez. Zira, egzoz, içten yanmalı motorlarda bulunur. Yanan gazın boşaltılmasına yarayan parçadır. Basitçe atık gazları dışarı atan bir deliktir.
Egzoz Ne İşe Yarar?
- Sesi absorbe ederek gürültü kirliliğini azaltır.
- Yanan gazın dışarı çıkmasını sağlar.
Egzoz Nasıl çalışır?
Boru üzerinde bulunan deliklerden ses ve gaz çıkar. Motorun çalışırken yarattığı ses egzoz valfleri açılınca egzoz borusundan dışarı çıkar. Yanmış gazların ayrışıp dışarı çıkarılması işini ise katalitik konvertörler yapar. Ancak yanmış gaz da egzoz borusundan dışarı atılır.
Egzozun Performansla Ne İlgisi Var?
Yanmış gazlar ne kadar hızlı dışarı atılırsa motor o kadar iyi performans sergiler. Ayrıca motorun ömrü uzar. Bu nedenle egzoz bakımı aksatılmamalıdır.
ESP Nedir?
Motorlu taşıtlardaki ABS ve ARS sistemlerini destekleyen ve fren sistemiyle ilgili olarak geliştirilmiş bir mekanizmadır. ESP, son yıllarda üretilen otomobillerde üst seviyede güvenlik için kullanılır. Güvenlik donanımlarından biri olan ESP, aracın kontrolden çıkarak kaymasını ve dolayısıyla da kaza yapmasını önler.
ESP ne demek?
ESP’nin açılımı; Elektronik Stabilite Programı’dır. Bugün pek çok popüler otomobil üreticisi ESP ya da ESC adıyla bu sistemi kullanıcılarına sunar. Ancak sistem, farklı markalarda farklı adlarla da anılır. Örneğin BMW ve Jaguar marka otomobillerde ESp yerine DSC vardır. Bunun gibi bazı markalardaki VDC, VSC, DTC de ESP ile aynı işleve sahip sistemlerdir.
ESP’nin amacı nedir?
Otomobil ESP sayesinde seyir halindeyken savrulmadan ve düz bir hattan çıkmadan yani seyrini koruyarak ilerler.
Fren Balatası Nedir?
Temelde motorlu araçların yavaşlamasını ve durmasını kolaylaştıran tekerlek sistemiyle bağlantılı olan ancak fren sistemine etki eden bir mekanizmadır. Fren sisteminin parçalarından biridir.
Fren Balatasının İşlevi Nedir?
Fren balatası, sürücü fren yaptığı anda kampanalara sürtünerek kampananın dönmesini engelleyen mekanik bir yapıya sahiptir. Bu sürtünme sonuncunda kampana dönemediği için araç yavaşlar ve durur.
Fren Balatası Arızası
Tekerlek sisteminde yer alan balatalar frene basıldığında kuvveti yumuşatma görevine sahiptir. Balatalar çok çabuk yıpranan parçalardır. Bu nedenle sıklıkla kontrol edilmeleri gerekir. El freni çekik araba kullanmak, aşırı hız, ani frenler zamanla balataları yıpratır. İki tip fren balatası vardır. Yumuşak balata, sert balata. Yumuşak balatalar, fren sisteminin çok daha etkin kullanılmasını sağlarken çabuk deforme olurlar.
Fren Diski Nedir?
Fren yapıldığında fren pedalından lastiklere uzanan bir sistem devreye girer. Bu sistemin en önemli parçalarından biri fren diskidir. Frene basıldığı anda yavaşlayan aracın sağa sola kaymaması, düzgün bir güzergah üzerinde yavaşlamayı tamamlaması için diskler kullanılır. Fren balataları bu disklere sürtünerek durmayı ya da yavaşlamayı sağlar.
Fren Diski Kontrolü Önemlidir!
Otomobilin en hızlı yıpranan ve sıklıkla değişim isteyen parçalarından biri olan fren diskleri, zamanında kontrol edilmezse, sürüş güvenliği açısından, tehlikeli sonuçlar ortaya çıkabilir. Örneğin, fren diski ayarı doğru olmadığında araç, kontrolsüzce sağa sola çekme yapabilir. Bu da akan bir trafikte ciddi bir tehlike kaynağıdır.
Fren Diskinin Bozuk Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Fren diskinde bir arıza olup olmadığını anlamanın en etkili ve en doğru yolu aracı bir uzmana kontrol ettirmektir. Ancak araç kullanırken hissedilen bazı farklılıklar da bu konuda sürücüyü uyarabilir niteliktedir. Örneğin eğer fren diskinde bozulma varsa fren yapılırken pedalda bir titreme hissedilir.
Fren Nedir?
Çok basit bir tanımla, fren, seyir halindeki aracın yavaşlamasını veya durmasını, park halindeki aracın da sabitlenmesini sağlayan sistemdir. Sürücünün fren pedalı ile verdiği komut sonucunda bir dizi mekanizma işleme geçerek frenleme denilen eylemi sağlar.
Bir motorlu taşıtta el freni ve ayak freni olmak üzere iki adet fren bulunur. Hareket halindeki aracın yavaşlaması veya durması için ayak freni yani fren pedalı kullanılır. Duran aracın sabitlenmesi için de el freni kullanılır. Ayrıca gazdan ayak çekildikten sonra araçta bir yavaşlama ve bir süre sonra da durma söz konusu olur. Buna da motor freni denir.
Pek çok makinede ve motorlu taşıtların tamamında bulunan aracı güvenli, kontrollü bir biçimde durdurmayı sağlayan mekanizmaya fren denir. Bisiklette, motosiklette, otomobilde ve pek çok araçta ya da hareket eden mekanizmalarda fren bulunur. En basit tanımıyla fren, hareket halindeki bir cismin durmasını ya da yavaşlamasını sağlayan mekanizmadır. Kinetik enerjiyi soğurarak çalışmaları da frenlerin (genellikle böyledir) ortak özelliğidir. Fren, tek başına bir parça ya da oto parçası değildir; fren, bir sistemdir. Fren sisteminin gelişmesi, otomotiv endüstrisinin en önemli adımlarından biridir. Konvensiyonel fren, hidrolik fren gibi farklı çeşitleri vardır.
Fren sisteminin amacı nedir?
Motorlu taşıtın kontrollü bir biçimde yavaşlamasını sağlamak temel amaçtır.
Fren sistemi nasıl çalışır?
Araçtaki kinetik enerjinin sürtünme ile ısı enerjisine dönüştürülmesi ve bu enerjinin gücüyle de aracın tekerleklerine yapılan baskıyla durmanın, yavaşlamanın sağlanması şeklinde çalışır.
Fren Sisteminin Parçaları Nelerdir?
Fren pedalı, merkezi pompa, hidrolik depo, kampana, diskler, fren balataları, fren rekorları, ABS, ASR, FDR fren sistemin parçalarından bazılarıdır.
Fren Pedalı Nedir?
Motorlu taşıtların tarihçesine bakıldığında içten yanmalı motorun icadının, kauçuk malzemeden lastik üretiminin ve fren sisteminin geliştirilmesinin tüm sürece yön verdiği görülür. Motorlu taşıtlarda fren sisteminin en önemli parçalarından biri olan fren pedalı, frenleme eylemini başlatır. Çok basit bir tanımla, aracın yavaşlaması ve durması için gereken eylem zinciri sürücünün fren pedalına basmasıyla başlar.
Bir motorlu taşıtın yavaşlaması ve durması için gereken sisteme fren sistemi denir. Teknik olarak, kinetik enerjiyi sürtünme ile ısı enerjisine çeviren sistem, güvenli sürüş için son derece önemlidir. Fren eyleminin tekerlekler ve zeminle yakın ilişkisi vardır. Fizik kurallarına göre, yavaşlama ivmesi, yer çekimi, taşıtın ağırlığı ve uygulanan güç gibi kavramlar birleşerek aracın frenleme hızına etki eder.
Son yıllarda elektronik frenleme sistemi, antipatinaj sistemleri gibi farklı teknolojiler geliştirilerek çok daha güvenli bir frenleme sistemi elde edilmiştir. Sıfır kilometre araç alırken ya da yeni model bir ikinci el araba alırken fren sistemi ile ilgili detayları inceleyerek daha güvenli bir sürüş deneyimi yaşamak mümkün.
FSI Nedir?
Volkswagen markasının geliştirdiği bir yakıt teknolojisidir. Daha az yakıt tüketirken daha iyi performans elde etmeyi amaçlar.
FSI Teknolojisinin çalışma Prensibi Nasıldır?
Klasik motor yapısında yakıt tüketiminde dizel yakıt manifolda püskürtülür. Enjektörler yüksek basınçla aldıkları yakıtı, depoda toplayarak püskürtür. Düşük yakıtımı için optimize edilen bu süreçte emme manifoldundaki hareketli levhalar silindirlere hareket vermek üzere ilerlerken havayı sarmal bir biçimde alıyorlar. Bunun sonucunda da buji tarafından ateşlenmeye hazır olan hava-yakıt karışımı en doğru zamanda tüketiliyor.
Gaz Pedalı Nedir?
Motorlu taşıtların hızlanması ve ilerlemesi için ilk mesajı sisteme veren parça gaz pedalıdır. Hem manuel hem de otomatik vites araçlarda bulunan gaz pedalı, Gaz pedalını bir motorlu taşıtın hızını belirlemeye yarayan ya da hızı yöneten araç olarak da tanımlayabiliriz. Başka bir tanımla, gaz pedalı, fren pedalı ve debriyaj pedalının dahil olduğu üçlü pedal sisteminin bir parçasıdır.
Motorlu taşıtlarda gaz pedalına güç uygulanarak aracın hızlanması sağlanır. Bu hızın süresi ya da hızlanma süresi, zemine, lastiklere, yer çekimine, aracın ağırlığına, motor gücüne, yakıt tipine göre şekillenir. Gazdan ayak çekildiğinde de motor freni devreye girer.
HDI Motor Nedir?
Açılımı High Pressure Drict İnjection olan HDI, dizel motorlarda kullanılan bir sistemdir. 1997’den beri kullanılan HDI motorlar, motora yakıtı direkt püskürterek çalışırlar.
HDI Motorun Farkı Nedir?
HDI motorların üretim amacı, yakıt tüketimini azaltırken daha seri vites geçişi elde edebilmektir. HDI motorların öne çıkan özelliği ise minimum yakıtla en iyi performansı yakalayabilmeleridir. Çünkü bu motorlar yakıt tüketimini azaltırlar. Burada dizel yakıtı ince bir biçimde dağıtarak püskürtebilme teknolojisi söz konusu yakıt tüketimi optimizasyonu başarısının nedenidir. Ayrıca HDI motorlar, klasik enjeksiyon sistemini kullanan motorlara göre çok daha çevrecidirler. Karbondioksit, karbonmonoksit ve hidrokarbon oranında yüksek miktarda azalma görülür.
Hangi Araçlarda HDI Motor Var?
Günümüzde Peugeot 107, Citroen’in bazı modelleri, Mini Cooper ve Fiat marka bazı araçlarda HDI motor teknolojisi kullanılmaktadır.
Hidrolik Fren
Yumuşak fren adıyla da bilinir. Zira, frene basıldığında yavaşlama etkisini yumuşatmak üzere çalışır. Hidrolik fren sisteminde sürtünme kuvveti yağ basıncıyla dengelenir. Frene basıldığı anda yağ tekerleklere pompalanır. Tekerlekler de yağın verdiği etkiyle yavaşlar. Burada kullanılan yağ yani hidrolik yağ, madeni yağdır.
HP Nedir?
İngilizcedeki Horse Power sözcükleri ile ifade edilen ve bu nedenle kısaltması HP olan beygir gücü, bir motorlu taşıtın performansı hakkında bilgi veren en önemli anahtarıdır. Bu nedenle de motorlu taşıtların fiyatlarına etki eden etkenlerin başında gelir. HP yani beygir gücü, çok basit bir tanımla, motorun belirli bir zamanda elde ettiği gücü ifade eder.
Tarihte motorlu taşıtlar için beygir gücü terimi ilk kez James Watt tarafından kullanılmıştır. Araçlarda beygir gücü HP ile ifade edilir. Araçların beygir gücü otomotiv piyasasına yön veren bir değerdir. Zira, hem ikinci el araç ilanlarına bakanlar hem de sıfır araba almayı düşüneneler için en önemli konulardan biri aracın kaç beygir gücünde olduğudur.
75 kilogram ağırlığındaki yükün 1 saniye zaman biriminde 1 metre mesafede hareket etmesi için geren güç miktarı beygir gücü ile ifade edilir.
Beygir Gücüne Neler Etki Eder?
Aracın büyüklüğü, önden çekişli ya da arkadan çekişli olması, dişli sayıları, motorun benzinli ya da dizel olması gibi pek çok detay performansa etki eder.
İç Aksam Nelerdir
Bir motorlu taşıtta birden fazla hayati parçayı kapsayan bir genel tanımdır.
Karbüratör, yağ filtresi, motor, silindirler, silindir bloğu, silindir kapağı, subap kapağı, radyatör, hava filtresi, su filtresi, krank mili, yağ filtresi, yakıt pompası, buji, piston, distribütör, besleme pompası, subaplar, kam mili ya da diğer adıyla krank mili gibi parçaların hepsine birden araç iç aksamı denir. Araç iç aksamı, aslında yürüyen sisteme ait parçaları kast eden bir genel isimdir. Özellikle ekspertiz raporlarında “araç iç aksamı ve yürüyen sistemde sorun yok” gibi bir tanımla ifade edilir.
JDT Motor Nedir?
Alfa Romeo ve Fiat markalarının kullandığı dizel motor teknolojisinin adıdır. Tam tanımı direkt enjeksiyonlu yakıt sistemidir. Kaliteli dizel yakıt birlikteliği ile oldukça başarılı bir tüketim optimizasyonu sağlar.
Common Rail dizel yakıt püskürtme teknolojilerinden biri olan JTD yapısı, daha az karbondioksit emisyonu ile daha az yakıt tüketimini hedefler.
Kadran
Araçlarda motorun ulaşabileceği hızı gösteren saat ekranına kadran denir. Bu ekranda hız, performans değeri gibi bilgiler görüntülenebilir.
Bir aracın kaç kilometre hızla ilerlediğini, hızın düşüş seviyesini ya da yükseliş grafiğini kadrandan anlık olarak okuyabilirsiniz.
Krank Mili ?
Krank mili, motorlu taşıtların en önemli parçalarından biridir. Düşük alaşımlı çelikten döküm yöntemiyle üretilen ve motorun çalışma prensibine yardımcı olan bir elemandır. Krank mili olarak, kaynak yapılmış malzeme kullanılmaz. Bu nedenle döküm yöntemiyle üretilmiş olması çok önemlidir.
Krank mili, motorun bir parçasıdır. Temelde pistondan aldığı alternatif doğrusal hareketi sürekli dairesel harekete çevirmekle görevlidir. Ardından bu enerjiyi volan denilen araçla vites kutusuna iletir. Yüksek mukavemet ve yüksek esneklik krank milinin özellikleridir. Krank milinin üretimi sırasında içine açılan kanallar yağlanma için kullanılır ve sistemin çalışması sağlanır.
Pistonlardan piston kolları aracılığıyla gelen doğrusal hareketi dairesel bir harekete çevirir. Krank mili ucundaki kasnak, kam miline hareketi iletir. Kam mili de su pompası ile akternatöre hareket verir.
Linertonic Şanzıman Nedir?
Türkçe anlamı Sürekli Değişken Şanzıman sistemi olan Lineartronic şanzıman, Subaru markası tarafından geliştirilmiştir. Subaru, bu şanzıman sistemini boxer motor yapısı için üretmiştir.
Lineartronic şanzımanın üretim amacı, sürücünün ihtiyacına o komut verir vermez tepki verebilen ve bunu zorlanmadan seri bir biçimde yaparken yakıt tüketimini de minimize edebilen bir mühendislik elde etmektir. Bu amaçla Subaru tarafından geliştirilen Lineartronic şanzımanlı araçlar, yakıt tüketimi ile performans arasındaki dengeyi en iyi şekilde optimize etmeye çalışırlar.
Lineartronic vitesli bir araçta manuel ve otomatik sürüş seçeneği vardır. Yakıt tüketiminde düşüş, performansta artış ve istenirse manuel vitesin sürüş keyfi bu şanzımanın sunacağı avantajlar arasında.
Lpg'li Araçlar
LPG sözcüğü, İngilizce, Liquified Petroleum Gas kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Bugün, çok farklı alanlarda kullanılan LPG, sıvılaştırılmış petrol gazıdır. LPG gazı basınç ile sıvı hale gelir. Ham petrolden ya da doğal gazdan elde edilir. LPG, yapı olarak renksiz ve kokusuzdur. Ancak, gaz kaçağının anlaşılması için renklendirilerek koku verilir. Havadan ağır olduğu için zemine çöker.
LPG Gazının Yapısal Özellikleri
Araçlarda kullanılan LPG gazının bileşimde bütan ve propan maddesi kullanılır. Nispeten çevreci olması onun ambalajlanarak kullanılmasına neden olmuştur. Isınma, ulaşım gibi enerjiye ihtiyaç duyulan alanlarda kullanılır.
LPG’nin Motora Zararı Var mı?
Motor mühendislerine göre temiz LPG yakıtı kullanmak motorun ömrüne gözle görünür bir zarar verilmesine engel olur. Ancak benzin kullanılan bir araca göre LPG kullanılan bir araçta yaklaşık yüzde 10 oranında motor kaybı olabilir.
LPG’li Araçlarda Performans Düşer mi?
Ardışık sıralı motor sistemlerinde LPG sebebiyle performans kaybı hissedilmez. Ancak aracın özel durumuna göre küçük farklılıklar olabilir.
LPG’li Araç Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
İlk çalışmada benzin kullanan bu araçlarda kullanılan gaz kaliteli olmalıdır. LPG tankının bagajdaki eşyalardan zarar görmemesi de önemlidir.
LPG Kullanmanın Olumsuz Etkileri Nelerdir?
Yakıt deposu araç ağırlığını değiştirebilir.
Kapalı alanlara park edemezsiniz.
Bagajda LPG tankı yer kaplayacağı için bagaj hacmi azalır.
Çok hissedilmese de performansta küçük farklılıklar yaşanabilir.
Motor ömrü küçük oranlarda kısalır.
Manual Vites
Düz vites, düz şanzıman olarak da bilinen manuel vites, motorlu taşıtların ayırt edici özelliklerinden biridir. Günümüzde hem sıfır kilometre araç alırken hem de ikinci el araç alırken kullanıcıların en önemli sınıflandırma kriterlerinden biri vites yapısıyla ilgilidir. Zira, vites özellikleri araçların fiyatlarına da yansır.
Manuel vites yapısında sürücünün kontrolünde olan bir debriyaj ve vites kolu söz konusudur. Sürücü, bu ikisini doğru şekilde yöneterek istediği şekilde aracı yönlendirir. Başka bir deyişle, vites değişimleri sürücü tarafından manuel olarak yapılır.
MCP Şanzıman Nedir?
Son yıllarda hem manuel vites değişimin verdiği keyfi sunan hem de otomatik vitesin konforunu sunan şanzıman sistemleri büyük önem kazandı. Kullanıcının beklentilerini karşılamak üzere otomotiv endüstrisi bu iki özelliği aynı araçta sunacak teknolojiler geliştiriyor. Her markanın mühendisleri farklı isimlerle ve küçük farklarla yarı otomatik şanzıman teknolojisi üzerinde çalışıyorlar. MCP şanzıman da Citroen markasının geliştirdiği yarı otomatik şanzıman sistemidir. Marka bu şanzıman sistemini, daha seri vites geçişini otomatik vites konforuyla sunarken yakıt tüketimini minimize etmek üzere geliştirmiştir.
MCP şanzıman, otomatikleştirilmiş çift kavramalı manuel şanzıman şeklinde tanımlanabilir. Sürücünün manuel ve otomatik kullanım seçeneğine sahip olduğu MCP vitesli araçlarda
Motor Nedir ?
Motor, en basit tanımıyla, kimyasal enerjiyi ısı enerjisine ve ısı enerjisini de mekanik enerjiye çeviren mekanizmadır. Motorlar, temelde, içten yanmalı motor ve dıştan yanmalı motor şeklinde ikiye ayrılır. İçten yanmalı motorlarda yanma işlemi motorun içinde gerçekleşir. Buhar makinelerinin çalışma prensibinde olduğu gibi dışta yanan bir mekanizmanın motoru tetiklediği yapıya da dıştan yanmalı motor denir.
Motorlar, ayrıca sıralı motor, boksör tipi motor, V tipi motor, Wankel tipi motor gibi sıralanış biçimlerine göre de sınıflandırılırlar.
Yakıt tüketim alışkanlığına göre de benzinli motor, dizel motor, LPG’li motor şeklinde bir kategorizasyon yapmak mümkündür.
Bir motorun çalışma prensibinde son derece önemli olan soğutma biçimi de motor tiplerini belirlemek üzere kullanılır. Su soğutmalı ve hava soğutmalı motorlar gibi.
Tüm bunlara ek olarak çalışma zamanlarına göre de 2 zamanlı ve 4 zamanlı olmak üzere bir sınıflandırma yapılır.
Motorun amacı, enerjiyi mekanik enerjiye çevirerek ondan faydalanmaktır. Kullandığımız motorlu taşıtlarda bulunan içten yanmalı motorun çalışma prensibi, yakıtın karbüratör aracılığıyla ve enjeksiyon sistemiyle havayla karıştıktan sonra yanma odasına iletilmesi ve pistonla sıkıştırılarak bujiyle ateşlenmesi ilkesine dayanır. Böylece ortaya çıkan enerji hareket enerjisine dönüşerek ilerleme sağlanır.
Motorun Parçaları
Silindir, silindir kapağı, karter, subap, radyatör, karbüratör, hava iltresi, manifoltlar, yağ filtresi, endüksiyon bobini, buji motorun sabit olan ana parçalarıdır. Krank mili, piston, piston kolu, kam mili, su pompası, mazot pompası, enjektör, yağ pompası, yakıt pompası, distribitör, marş motoru, alternatör de motorun hareketli parçalarıdır.
Motor Bloğu Nedir ?
Motorun ana gövdesine yani motorun bütününe motor bloğu denir. Blok halindeki bu yapıya motorun çalışmasını sağlayan diğer parçalar eşlik eder. Yanmaya dayanıklı, basınca dayanıklı olması beklenen motor blokları aracın performansına direk etki eder.
Motor bloğu üretimi ve aracın performansı
Motor blokları üretilirken dikkat edilen konu mümkün olan en hafif motor bloğunu üretirken en yüksek mukavemet gücüne erişmektir.
Motor bloğu hangi malzemeden üretilir?
Son yıllarda alüminyum alaşım matellar motor bloğu üretiminde çok tercih ediliyor. Zira bu malzeme hem daha hafif hem de daha fazla mukavemet sunabiliyor. Ancak geçmişte motor bloklarının demirden üretildiğini görüyoruz.
Motor Kapağı Nedir ?
Motor gövdesine bağlı bir parçadır. Motor kapağı aslında silindir kapağıdır. Ancak otomobillerde ve pek çok motorlu taşıtta silindirleri ve motoru da örttüğü için motor kapağı olarak kabul edilir.
Emme manifoldunu, egzoz manifoldunu ve bujileri de üzerinde taşır. Silindir kapağının ya da motor kapağının işlevleri şöyle sıralanabilir: silindiri örtmek, Emme manifoldunu, egzoz manifoldunu ve bujiler gibi parçaları üzerinde taşımak, onlara yataklık etmek, yanma odalarını oluşturmak. Alüminyumdan üretilen silindir kapakları tek parça şeklindedir.
Motor Tipleri Nelerdir ?
Motorlu taşıtların henüz çok yeni olduğu 1900’lerde motorlar yakıtın yandığı alana göre içten yanmalı motor ve dıştan yanmalı motor şeklinde sınıflandırılıyordu. Ancak günümüzde motor tipleri yakıtın yandığı alana göre, tükettiği yakıt biçimine göre, silindir adedi ve sıralamasına göre, zaman ve çevirim özelliklerine göre, soğutma sistemlerine göre sıralanıyorlar.
Motor tipleri, yakıt yandığı alana göre içten ve dıştan yanmalı motorlar olmak üzere ikiye ayrılır. Ayrıca silindir sayısına göre de tek silindirli motorlar ve çok silindirli motorlar şeklinde sınıflandırılırlar. Silindirlerin sıralanışına göre ise V tipi, W tipi, Boksör tipi, Sıra tipi şeklinde sınıflandırılırlar. Sübap mekanizmasına göre de L tipi, T tipi, İ tipi, F tipi sübaplar söz konusudur. Zamanlarına göre motor tipleri, dört zamanlı motorlar ve iki zamanlı motorlar şeklinde ikiye ayrılırlar. Otto çevirimi, dizel çevirimi, stirling çevirimi şeklinde de motorları gruplandırabiliriz. Ayrıca dizel, benzinli ve LPG’li şeklinde yaktığı yakıta göre de motorları adlandırmak mümkün. Tüm bunlara ek olarak motorlar hava ile soğutmalı ya da sıvı ile soğutmalı olabilirler.
Multijet Nedir?
Multijet, motor tiplerinden biridir. Ardarda beş yakıt püskürtmesini tek devirde yapabilen enjeksiyon sistemine sahip olan motorlara Multijet motor denir. Fiat markası tarafından geliştirilen Multijet motorler, bugün farklı otomotiv markaları tarafından da kullanılmaktadır. 1.3, 1.6, 1.9, 2.0 şeklinde Multijet motor hacimleri vardır.
Multijet’in Avantajı Nedir?
Yakıt tüketimini minimize edebilen Multijet motorlar, daha sessiz çalışırlar. Ayrıca az yakıt tüketimi sayesinde oldukça çevrecidirler. Aracın devri düştükçe performansın azaldığı yönünde eksiklikleri olsa da son yıllarda multijet teknolojisi, giderek daha çok gelişmektedir.
Nasıl çalışıyor?
Klasik püskürtme sistemlerinden farklı olarak yakıt rail adı verilen alanda sıkıştırıldıktan sonra belirli bir basınca ulaşıyor. Ardından motor devir gücüne göre birbirine yakın aralıklarla enjeksiyon yapılıyor.
Multronic Şanzıman Nedir?
Çift kavramalı şanzıman türlerinden biridir. Hem manuel olarak kullanım hem de otomatik kullanım sunar. Şanzımanın aktarma adımları sonsuz olduğu için latince “çoklu” anlamına gelen “multi” ekini almıştır. Şanzımandaki makaranın konik yüzeyleri birbirini iterken zincirin hareket çapı büyür. tam aksi bir eylemde de kısalır. çalışma prensibi bu hareket üzerine kuruludur. Bir tork donüştürücüsüne sahip olmadığı için daha seri ve sarsıntısız vites geçişi yapabiliyor.
Şanzımanın elektronik beyni, yol koşullarına, motor gücüne ve gazın etkisine göre en doğru vitesi kendisi belirliyor. Şanzıman ünitesi magnezyum malzemeden üretildiği için hafiftir.
Otomatik Vites Nedir?
Vites geçişlerinin sürücünün müdahalesi olmaksızın yapılabildiği şanzıman sistemine otomatik vites denir. Bu şanzıman tipi tork konvertörü, vites dişlileri, hidrolik kumanda gibi parçalardan oluşur. Tork konverteri debriyajın işlevini yapar.
Bir otomatik şanzımanda 3-4 ya da 5 ileri veya 7 ileri vites bulunur. Bu vitesler P-R-N-D harfleriyle ifade edilir. P harfi park halinde olmayı, R harfi geri vitesi, N harfi ekonomik bekleyişi ve D harfi de ileri hareket etmeyi ifade eder.
Otomatik vitesin çalışma prensibi şöyle özetlenebilir. Bilindiği üzere manuel viteste debriyajla kavrama yapılır. Otomatik viteste yukarıda da bahsedildiği üzere bu işi yapan tork konverteri, gücün şanzıman dişlilerine tork olarak ulaşmasını sağlar.
Önden Çekişli Motor Nedir?
Motorlu taşıtları kategorize eden en temel ayrımlardan biri çekiş sistemidir. Çekiş sistemi, taşıtın performansına, yakıt tüketimine ve güvenli sürüş deneyimi yaşatıp yaşatmamasına doğrudan etki eder.
Önden çekişli motor, arkadan çekişli motor ya da önden itişli ve arkadan itişli şeklinde terimler motor türleri için kullanılır. Peki bu terimlerden önden çekişli ne ifade eder? Önden çekişli araç ne demektir?
Motor gücünün ön tekerleklere aktarıldığı araç tipine önden çekişli denir.
Önden çekişli kavramını anlamak için motor düzeneklerini tanımlamak gerekir. Motorlar düzeneklerine göre şu şekilde sınıflandırılırlar:
- Önden motorlu ve önden çekişli düzenek
- Önden motorlu arkadan çekişli düzenek
- Ortadan motorlu önden çekişli düzenek
- Ön kısımda ancak orta bölümden motorlu ve arkadan çekişli düzenek
- Arka orta kısımdan motorlu arkadan çekişli düzenek
- Arkadan motorlu arkadan itişli düzenek
- Arkadan motorlu önden çekişli düzenek
- Önden motorlu dört tekerden çekiş düzenek
- Arkadan motorlu dört tekerden çekiş düzenek
- Ortadan motorlu dört tekerden çekiş düzenek
Piston Kolu Nedir?
Piston kolu, en basit tanımla, pistondan aldığı hareketi krank miline ileten parçadır.
Pistonla krank milini bir birine bağlayan ve sıkışan gazların krank milini harekete geçirmesini sağlayan araca piston kolu ya da biyel kolu denir. Bu aparatın bir ucu krank miline diğer ucu da pistona bağlıdır. Motorun hareket enerjisine kavuşmasında piston kolunun çok önemli bir işlevi vardır.
Piston kolunun bağlantı şekli ise şöyledir: uç kısmı pistona büyük kısmı yani baş kısmı da krank miline bağlı olacak şekilde durur.
Piston Kolunun Malzemesi Nedir?
Sürekli hareket eden bşr parçanın aşınmaya karşı dayanıklı olması çok önemlidir. Bu nedenle piston kolu ya da biyel, aşınmaya, kaynamaya dayanıklı bir malzeme olan kır dökme demirden üretilir.
Piston kolu hangi motorlarda kullanılır?
İlk piston neredeyse Orta Çağda üretilmiş. Ancak verimli olarak pistonun kullanımı buhar makinelerinin üretilmesinden sonra olmuştur. Bugün pistonun bir parçası olan piston kolu, hem içten yanmalı motorlarda hem dıştan yanmalı motorlarda hem de buharlı makinelerde kullanılır.
Piston Nedir?
Silindir içindeki hareketleriyle zamanların meydana gelmesini sağlayan parçadır.
Piston, motorun devinim gücüne etki eden bir silindirdir. Disk şeklindeki piston, motorlu araçlardaki mekanik enerjiyi kimyasal enerjiye çevirmeye yardımcı olur. Bir motorlu sistemde yanma enerjisinin mekanik enerjiye dönüşmesi için krank milinin dönmesi gerekir. İşte krank milini döndürmek için harekete geçen aparat pistondur. Çünkü genişleyen gazla pistonu iter ve bundan sonra da piston koluna bağlı olan krank mili dönmeye başlar.
Piston, motorlu araçlarda krank sistemine bağlı bir aparattır. İki çeşit piston vardır: tek metal piston ve bimetal piston. Pistonun aşınmasını en aza indirgeyerek motorun ömrünü uzatmak mümkündür. Pistonun malzemesi, oval formu bu kullanım süresini destekleyen ip uçlarıdır. Her ne kadar basit bir aparat gibi görünse de ölçümlendirilmesi mühendislik bilgisi isteyen piston, bir motorlu araçtaki en pahalı oto parçalarından biridir.
Supap
Sübap
Hareket kabiliyetini eksantrik milinden alan motor üst kapağında bulunan parçadır. Genellikle üç tane olan kapakların olması gereken anda açılmasını ya da kapanmasını sağlar.
Sübap ne işe yarar?
Sübapın iki işlevi vardır:
- Yanma sonucunda ortaya egzos gazı çıkar. Bu gazın doğru zamanda yanma odasından uzaklaşmasını sağlar.
- Hava ve yakıt karışımının uygun zamanda bir araya gelmesi için bunların bulunduğu birimlerin kapaklarının açılmasını sağlar.
Sübap ayarı nedir?
Sübapların çalıştığı ortamda çok yüksek ısı söz konusudur. Bu yüksek ısıda sübap parçaları zamanla uzama yapar. İşte bu nedenle sübap ayarı yapmak gerekir.
Sübapta Sorun Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Eğer metal çarpması gibi bir ses geliyorsa, yakıt tüketimi dikkat çekici seviyede artmışsa genellikle sübap ayarı bozuktur.
Sübap ayar değerleri motorlu taşıtların kataloğunda belirtilir. Bu nedenle söz konusu değerleri okuyarak sübap ayarı yapmak gerekir.
Şanzıman Nedir ?
Şanzıman, bir çeşit aktarma organıdır. Motordan aldığı hareket enerjisini şaft ya da diferansiyel organına aktarmakla görevlidir. Şanzımanlar otomatik şanzıman ya da düz şanzıman olarak ikiye ayrılır.
Şanzımanın kelime anlamı nedir?
Dilimize Fransızcadan geçen şanzıman sözcüğünün anlamı ya da kelimenin tam karşılığı, “hız değiştirme kutusu” şeklindedir.
Şanzımanın görevi nedir?
Bir motorlu araçta şanzımanın temel görevi güç aktarımı yapmaktır. Söz konusu güç aktarımını beş farklı şekilde yapar:
- Araç dururken motorun çalışır vaziyette olmasını sağlar. Bunun için vites boşa alınır. Otomatik viteste ise buna N konumu denir.
- 1. viteste aracın kalkışını sağlamak.
- ikinci, üçüncü ve dördüncü vites değişimleriyle aracın istenen torka ulaşmasını sağlamak.
- Geri hareket sağlamak.
- Yakıt tüketimini hızlı sürüşte de optimize edebilmek.
Şanzıman hangi parçalardan oluşur?
Bir şanzımanda giriş mili, ana mil, grup mili, dişli grupları, geri vites dişlisi, kayıcı mili, secromensler, her bir vites dişlisi için vites çatalı bulunur.
TDCI Motor Nedir?
TDCI, Turbo Diesel Common Rail kelimelerinin baş harflerinden oluşan ve dizel yakıt tüketimi için üretilen bir motor teknolojisidir. Aslında farklı markaların TDI, CDTI, TDCI gibi isimlerle tanımladığı teknolojinin bir versiyonudur. Daha iyi performansa ulaşırken daha az yakıt tüketimi, daha çevreci yakıt tüketimi ve daha sessiz motor çalışma prensibini hedefler.
Çalışma prensibine bakıldığında yüksek basınca ulaşarak motorun devrine göre yakıt püskürtme sistemine dayanan bir optimizasyon var. Böylece gereksiz yakıt tüketimi olmadığı için TDCI hem çevreci hem de ekonomik sürüş sunuyor.
TDI Motorlar
TDİ motor, yakıt türü dizel olan motor türlerinden biridir. Enjeksiyonlu turbo diz